Patent Nedir? Bulus Nedir? Patent Basvurusu Nasil Yapilir? PDF Yazdýr E-posta
Yazar Oncel Filo   
Cuma, 26 Aralýk 2008
1. Buluþ Nedir?, Patent Nedir?
Buluþ, "tarým dahil, sanayideki herhangi bir spesifik sorunun çözümü" olarak tanýmlanýr.

Patent, buluþ sahibinin buluþ konusu ürünü belirli bir süre üretme, kullanma, satma veya ithal etme hakkýdýr. Bu hakký gösteren belgeye de patent denir. Geleneksel terminoloji ile sýnai mülkiyet haklarýnýn içinde önemli bir yer tutan "patent hakký", özellikle teknoloji transferinin aracý olmasý bakýmýndan geliþmekte olan ülkeleri daha çok ilgilendiren maddi olmayan bir mala iliþkin haktýr.


2. Buluþlarýn Patent Ýle Korunmasýnýn Amaçlarý Nelerdir?
Amaçlarý þu þekilde sýralayabiliriz.

1- Zihni yaratmanýn tanýnmasý,
2- Buluþ faaliyetinin özendirilmesi,
3- Buluþ sahibinin ödüllendirilmesi,
4- Araþtýrma geliþtirme sonuçlarýnýn açýklanarak, teknik bilginin yaygýnlaþtýrýlmasý.

Bu amaçlara ulaþmak üzere geliþtirilen patent sistemi, buluþ sahiplerinin buluþlarýný, baþkalarýnýn kolayca anlayabileceði ve bundan yararlanarak daha iyi çalýþmalar yapabileceði biçimde ayrýntýlý olarak açýklamalarý karþýlýðýnda kendilerine, buluþ konusu ürünü üretme, kullanma ve satma konusunda belirli bir süre ayrýcalýk veren bir sitemdir. Buluþ sahibinin ödüllendirilerek buluþ yapmanýn özendirilmesi ve buluþlarla ilgili bilginin ortaya koyulmasý, bu bilgiler ýþýðýnda yeni kiþilerin yeni buluþlar yapabilmelerini ve bu buluþlarýn sanayiye uygulanmasýný saðlamakta ve böylece ülkedeki ekonomik geliþmeye büyük katký saðlanmaktadýr.

3. Patentle Korunacak Buluþlarda Aranan Kriterler Nelerdir ? Hangi Buluþlar Patent Ýle Korunabilir ?

Patentle korunacak buluþlarda aranan kriterler þunlardýr;

- yenilik
- tekniðin bilinen durumunun aþýlmasý
- sanayiye uygulanabilirlik

Yenilik, baþvuru yapýlmadan önce baþkalarý tarafýndan yazýlý, sözlü ya da uygulanarak açýklanmamýþ olmak anlamýnda mutlak yeniliktir. Tekniðin bilinen durumunun aþýlmasý kriteri ise "konuda uzman bir kiþinin kolayca düþünüp uygulamaya koyamayacaðý" nitelik anlamýndadýr. Sanayiye uygulanabilirlik, buluþun tümüyle kuramsal olmak yerine pratiðe uygulanabilir özellik taþýmasý demektir. Bu üç kriteri taþýyan buluþlar patent ile korunurlar.

4. Patent Verilemiyecek Konular ve Buluþlar Nelerdir ?
Aþaðýda sayýlanlar buluþ niteliðinde olmadýklarý için patent kapsamý dýþýnda kalýr ve bunlar için koruma talep edilmesi halinde patent verilmez.

a - Keþifler, bilimsel teoriler, matematik metotlarý;
b - Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine iliþkin plan, usul ve kurallar;
c - Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliði olan yaratmalar, bilgisayar yazýlýmlarý;
d - Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulmasý ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller.
e - Ýnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan, hayvan vücudu ile ilgili teþhis usulleri.
(e) bendindeki hüküm bu usullerin herhangi birinde kullanýlan terkip ve maddeler ile bunlarýn üretim usullerine uygulanmaz.

Aþaðýda belirtilen buluþlar patent verilerek korunmaz:
a - Konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykýrý olan buluþlar.
b - Bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiþtirilmesi usulleri.

5. Buluþa Patent Verilmesini Etkilemeyen Açýklamalar Nelerdir?
Bir buluþla ilgili olarak yapýlan bir patent/faydalý model baþvurusu tarihinden önceki oniki ay içinde veya rüçhan hakký talep edilmiþ ise rüçhan hakký tarihinden önceki oniki ay içinde açýklama yapýlmýþ olmasý buluþa patent/faydalý model belgesi verilmesini etkilemez.

6. Faydalý Model Nedir ve Yararlarý Nelerdir?
Türkiye'de ve dünyada yeni olan ve sanayiye uygulanabilen buluþlarýn sahiplerine belirli bir süre (10 yýl), bu buluþ konusu ürünü üretme ve pazarlama hakkýnýn tanýnmasýdýr.

Faydalý model belgesi verilmesi iþlemleri, patent verilmesine oranla, hem zaman hem de masraf açýsýndan daha elveriþlidir. Faydalý model korumasý elde etme iþlemlerinin basit ve ucuz olmasýnýn, özellikle küçük ve orta ölçekli sanayicilerimizin ve araþtýrma kuruluþlarýmýzýn buluþ yapmalarýný ve bunlarý sanayiye uygulamalarýný özendireceði düþünülmüþtür. Diðer taraftan, özellikle günümüzde, küçük ve orta büyüklükteki iþletmelerin gerçekleþtirdiði yeniliklerin, rakiplerce hemen hemen aynýsýnýn yapýlarak taklit edilmesi tehlikesi mevcuttur. Küçük ve orta büyüklükteki bu iþletmelerin, mütevazi de olsa, bu buluþlarýný faydalý model belgesi vererek korumak, onlarýn ekonomik varlýklarýnýn idamesine hizmet edecektir. Baþka bir deyiþle, faydalý model korumasý, tecavüz fiillerine karþý, patent korumasýna oranla daha çabuk ve seri bir iþlev görecek þekilde düzenlenmiþtir.

7. Rüçhan Hakký Nedir ve Buluþ Sahibine Ne Gibi Yararlar Saðlar ?
Eðer buluþun birden fazla ülkede korunmasý istenirse, ilk patent baþvurusunun herhangi bir ülkede yapýlmasý tarihinden itibaren 12 aylýk bir süre içinde ayný buluþ için baþka bir ülkede baþvuru yapma konusunda bir haktan yararlanýlabilir, buna rüçhan hakký denir.

Bir baþvuru sahibinin herhangi bir ülkede yaptýðý baþvurunun tarihi ile bu baþvurusuna dayanarak daha sonra yaptýðý baþvurunun tarihi arasýnda üçüncü kiþilerce buluþ konusuna benzer bir konu için patent baþvurusu yapýlýrsa, o baþvuru karþýt doküman olarak gösterilemez.

Baþvuru sahibi, yararlanmak istediði rüçhan hakkýný baþvuru ile birlikte veya baþvuru tarihinden itibaren iki ay içinde talep eder. Bununla ilgili rüçhan hakký belgesini, patent baþvurusu tarihinden itibaren üç ay içerisinde vermediði takdirde rüçhan hakkýndan yararlanma talebi yapýlmamýþ sayýlýr.

Yabancý ülkelerde patent verilmesi için yapýlan bir baþvurunun farklý ülkelerde yapýlmýþ olmasýna bakýlmaksýzýn birden çok rüçhan hakký talebinde bulunulabilir.

8. Türkiye'deki Patent Baþvurularýnýn Sayýsýnýn Çok Az Oluþunun Nedenleri Nelerdir?
Ülkemizdeki patent baþvurularýnýn çok az oluþunun ana nedenleri þunlardýr;

Türkiye'de, araþtýrma ve geliþtirme faaliyetlerine yeterince önem verilmemektedir.

Türkiye'deki sanayiciler ve araþtýrma geliþtirme faaliyetlerinde bulunan kiþiler patent haklarýnýn neler olduðunu yeterince bilmemekte, bu nedenle yeni buluþlar yapýlsa bile patent baþvurusu yapýlmamaktadýr.

Patent sisteminin önemli öðelerinden biri olan ihtisas mahkemelerinin henüz kurulamamýþ olmasý, patent haklarýnýn güçlü bir þekilde korunmasýný olumsuz etkilemektedir. Patent hakkýna tecavüzlerin mahkeme yoluyla engellenememesi, buluþ sahiplerinin patent korumasý talep etmek için yeni baþvurular yapma isteklerini azaltmaktadýr.

9. Türkiye�de kaç çeþit patent sistemi vardýr ?
Türkiye�de biri incelemesiz; diðeri incelemeli olmak üzere iki çeþit patent sistemi vardýr. Ýncelemesiz sistemde, ülkemizde mali kaynaklarý kýsýtlý olan buluþ sahiplerine ucuz, süratli, ancak süresi nisbeten kýsýtlý, 7 yýllýk bir koruma saðlanmaktadýr. Ýncelemeli sistemde iþlemler daha uzun sürmekte, ancak incelemeli patent, baþvurunun patentlenebilirlik kriterlerine sahip olup olmadýðýný gösteren bir inceleme raporuna dayanarak verildiði için daha saðlam ve daha uzun bir koruma elde edilmektedir. Ýncelemesiz patent, gerekli þartlar yerine getirilmek ve incelenmek þartýyla incelemeli patente dönüþtürülebilmektedir.

10. Patent Verilen Bir Konudaki Ürünlerin Tümünün Üretme ve Pazarlama Hakkýnýn Patent Sahibinin Tekeline Verildiði Düþüncesi Doðru mudur?
Patent korumasý genel nitelikli deðildir. Yani sanayinin herhangi bir alanýnýn herhangi bir konusundaki bir buluþun patentle korunuyor olmasý, sanayinin o konudaki tüm ürünlerinin üretim ve pazarlama hakkýnýn patent sahibine verildiði anlamýna gelmez. Patent baþvurusu veya patentten doðan korumanýn kapsamý, buluþ konusunu açýklayan tarifnamenin bir parçasý olan istem veya istemler ile belirlenir. Ýstem veya istemler, bir yandan patent baþvurusu veya patent sahibine hakký olan korumayý saðlayacak ve diðer yandan da üçüncü kiþilere korumanýn kapsamý açýsýndan makul bir düzeyde kesinlik ifade edecek þekilde birlikte yorumlanýr. Bu korumanýn sýnýrlarýný buluþ konusu ile ayný olan bütün ürünleri kapsar þekilde düþünmemek gerekir. Bir baþka araþtýrmacýnýn bir baþka çözüm yolu ile ayný sonuca ulaþmasý mümkündür. Dolayýsýyla birbirinden farklý teknik çözüm yollarý ile elde edilen sonuçlarýn her biri ayrý ayrý patent verilerek korunabilir.

Buluþ yeni bir ürün ile ilgili olabileceði gibi bir ürünün üretilmesi için geliþtirilen yeni bir yöntem ile de ilgili olabilir.

11. Bir Ülkede Alýnan Patentin Tüm Dünyada Geçerli Olduðu Düþüncesi Doðru mudur?
Buluþlarýn patent ile korunmasý her ülkede geçerli olan ulusal yasalar çerçevesinde saðlanmaktadýr. Yani bir buluþun patent ile korunmasý için, korunma istenen her ülkede patent baþvurusunun yapýlmasý zorunludur.

Dünya Patenti veya Uluslararasý Patent bir hedef olmakla birlikte bu hedefe henüz ulaþýlamamýþtýr. Sadece 20 Avrupa ülkesi tarafýndan kabul edilen ve Avrupa Patent Sözleþmesi olarak adlandýrýlan bölgesel koruma sistemi, dünya patenti veya uluslararasý patent uygulamasýnýn bir denemesi olarak kabul edilebilir. Ama bu Sözleþmeye göre yapýlan tek bir baþvuru ile alýnan patent belgesi ile buluþun korunmasý, yine patentin geçerli olduðu ulusal kanunlar çerçevesinde olmaktadýr.

12. Patent Haklarýna Ýliþkin Ýhlaller ve Tecavüzler Konusunda Hangi Suçlar Tanýmlanmakta ve Hangi Cezalar Öngörülmektedir?
* Patent hakký sahibi olarak belirtilmesi gereken kimlik bildiriminin gerçeðe aykýrý olarak yapýlmasý ; sýnai mülkiyet korumasý olan bir eþya veya ambalajý üzerine konulmuþ , sýnai mülkiyet korumasý olduðunu belirten iþaretin, yetkisi olmadan kaldýrýlmasý ; bir kiþinin kendisini haksýz olarak patent baþvurusu veya patent hakký sahibi olarak göstermesi durumlarý tanýmlanmýþ ve bu durumda suçlular hakkýnda ön dört bin Yeni Türk Lirasýndan (on dört milyar liradan) yirmi yedi bin Yeni Türk Lirasýna (yirmi yedi milyar liraya) kadar aðýr para cezasý ve bir yýldan iki yýla kadar hapis cezasý öngörülmüþtür.

* Mevcut olmadýðýný veya üzerinde tasarruf yetkisi bulunmadýðýný bildiði veya bilmesi gerektiði halde, patent korumasýna iliþkin mevzuatýn devir ve intikal , rehin ve haciz ile ilgili maddelerinde yazýlý haklardan birini veya bu haklarla ilgili lisansý , baþkasýna devretme veya verme veya rehnetme veya bu haklar üzerinde herhangi bir tasarrufta bulunulmasý , korunan bir patent hakkýnýn sahibi olmadýðý veya koruma süresi bittiði veya herhangi bir sebeple patent hakkýnýn hükümsüzlüðü veya sýnai mülkiyet korumasýndan doðan hakkýnýn sona ermesi durumlarýnda ; kendisinin veya baþkasýnýn imal ettiði veya satýþa çýkardýðý eþyaya veya ambalajlarýna veya ticari evrakýna veya ilanlarýna,hukuken korunan bir patent hakký ile ilgili olduðu kanýsýný uyandýracak þekilde, iþaretler koyma veya bu amaçla yazýlý ve görsel basýndaki ilan ve reklamlarda , bu tarzda yazý,iþaret veya ifadelerin kullanýlmasý durumlarý tanýmlanmýþ ve bu durumda suçlular hakkýnda yirmi yedi bin Yeni Türk Lirasýndan (yirmi yedi milyar liradan) kýrk altý bin Yeni Türk Lirasýna (kýrk altý milyar liraya) kadar aðýr para cezasý ve iki yýldan üç yýla kadar hapis cezasý öngörülmüþtür.

* Patent haklarýna tecavüz sayýlan fiillerden birini iþleyenler hakkýnda , yirmi yedi bin Yeni Türk Lirasýndan (yirmi yedi milyar liradan) kýrk altý bin Yeni Türk Lirasýna (kýrk altý milyar liraya) kadar para cezasý ve iki yýldan dört yýla kadar hapis cezasý
öngörülmüþtür. Ayrýca, haklarýnda bu tür suçlardan dolayý cezalara hükmolunanlarýn, varsa iþyerlerinin bir yýldan az olmamak üzere kapatýlmasýna ve ayný süre ticaretten men edilmelerine hükmolunacaðý hüküm altýna alýnmýþtýr.   

13. Yurtdýþýnda Patent/Faydalý Model Baþvurusu Nasýl Yapýlýr?
Yurt dýþýnda patent/faydalý model baþvurusunda bulunmak isteyen buluþ sahipleri veya baþvuru sahipleri, bu ülkelerin her birinde, o ülkenin sistemine uygun bir þekilde ve o ülkenin dilinde hazýrlanmýþ ayrý ayrý baþvurularda bulunmak zorundadýrlar. Ancak, 12.07.1995 tarih ve 4115 sayýlý Kanunla Türkiye'nin katýlmayý kararlaþtýrdýðý ve 1 Ocak 1996 tarihinde yürürlüðe giren Patent Ýþbirliði Antlaþmasý (PCT) ile birden fazla ülkede buluþlarýný koruma altýna almak isteyen baþvuru sahipleri, tek bir baþvuru ile PCT'ye üye ülkelerin tamamýnda patent baþvurusu yapabilmektedirler. PCT ile ilgili temel bilgileri içeren kitapçýk ve PCT baþvurusu yapabilmek için gerekli baþvuru formlarý Enstitümüzden ücretsiz olarak temin edilebilmektedir.

Ayrýca 1 Kasým 2000 tarihinden itibaren yürürlüðe giren Avrupa Patent Sözleþmesi aracýlýðýyla yapýlacak bir patent baþvurusu ile de Sözleþmeye üye ülkelerin tamamýnda veya seçilen ülkelerde bir patent korumasý elde etmek mümkün olmaktadýr.

14. Yýllýk Ücretlerin Ödenme Süreleri ve Sonuçlarý Nelerdir?
Bir patent baþvurusu veya patentin korunmasý için gerekli olan ve ücret listesinde belirtilen yýllýk ücretler, Enstitünün bildirimine gerek olmaksýzýn patentin koruma süresi boyunca her yýl vadesinde (baþvuru tarihine tekabül eden ay ve günde ) peþin olarak Enstitünün hesabýna ödenmeli ve banka dekontu aslý Enstitü�ye gönderilmelidir.

Yýllýk ücretlerin, belirtilen vadede ödenmemesi halinde, bu ücretler, ücret listesinde belirtilen ek bir ücretin ilavesi ile vadeyi takip eden altý ay içinde, gecikmeli olarak ödenebilir.

Bu süre içinde de yýllýk ücretlerin ödenmemesi halinde patent hakký, bu ücretin son ödeme tarihi itibariyle, sona erecektir.

15. Patent hakkýnýn sona ermesinin sebepleri nelerdir?
Patent hakký;

1. Koruma süresinin dolmasý;
2. Patent sahibinin patent hakkýndan vazgeçmesi;
3. Yýllýk ücretlerin ve ek ücretlerin öngörülen sürelerde ödenmemesi;
sebeplerinden birinin gerçekleþmesi ile sona erer.

16. Avrupa Patent Sözleþmesinin Türkiye'ye Saðlayacaðý Yararlar Nelerdir?
Türkiye'nin Avrupa Patent Sözleþmesi'ne katýlýmý 27.01.2000 tarih ve 4504 sayýlý Kanun ile kabul edilmiþtir. Hollanda, Ýngiltere, Ýsveç, Danimarka, Almanya, Avusturya, Yunanistan, Fransa, Ýsviçre, Ýtalya, Lihtenþtayn, Portekiz, Monako, Finlandiya, Belçika, Ýspanya, Lüksemburg, Ýrlanda, Güney Kýbrýs Rum Yönetimi ile birlikte halen 19 ülkenin üye olduðu Sözleþme, 1 Kasým 2000 tarihinden itibaren Türkiye'de yürürlüðe girecektir. Bu Sözleþmeye katýlýmýn saðlayacaðý yararlardan bazýlarý þunlardýr:

  Türk vatandaþlarý güçlü, basit ve ucuz bir sistem olan Avrupa Patent Sisteminden yararlanma hakkýný elde etmiþlerdir.

Türkiye'nin Avrupa Patent Hukuku içinde yer almasý saðlanmýþtýr.

Türkiye'nin Avrupa ile entegrasyonunda önemli bir adým atýlmýþtýr.

Sözleþmeye katýlým sonrasýnda Türkiye'ye yapýlan patent baþvuru sayýsý artacaðýndan teknik bilginin yaygýnlaþmasý saðlanacaktýr.

Avrupa Patent Ofisi veri tabanýna ücretsiz eriþim saðlanacaðýndan, teknolojik ilerlemenin en önemli araçlarýndan biri olan teknik bilgiye hýzlý ve ücretsiz eriþim Türk araþtýrmacýlarýna ve sanayicilere büyük avantaj saðlayacaktýr.

Diðer ülke vatandaþlarýnýn da Sözleþmeye üye ülkelerden birinde yapacaklarý tek bir Avrupa patent baþvurusu ile Türkiye'de koruma elde etmeleri, Türkiye'ye yabancý sermaye akýþýnýn ve rekabetin saðlanmasý için kuvvetli bir ortam oluþturacaktýr.
 
 
Sevgi ve Saygilarimla,
Oncel Filo
Yorumlar
Yeni EkleAra
Sadece kayýtlý kullanýcýlar yorum yazabilir!

Copyright (C) 2007 Alain Georgette / Copyright (C) 2006 Frantisek Hliva. All rights reserved.

Son Güncelleme ( Cuma, 26 Aralýk 2008 )
 
< Önceki   Sonraki >